Related Articles
ਕਿਸੇ ਵੀ ਫਸਲ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਫਾਸਫੇਟ ਤੱਤ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਯੋਗਦਾਨ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ।ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਡੀਏਪੀ ਫਾਸਫੇਟਿਕ ਖਾਦਾਂ ਦਾ ਰਾਜਾ ਹੈ । ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦੂਸਰੀ ਹਰੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੀ ਲੋੜ ਨੂੰ ਵੇਖਦੇ ਹੋਏ ,ਇਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਹਿੰਗੇ ਰਸਾਇਨਿਕ ਖਾਦਾਂ ਦਾ ਵਿਕਲਪ ਲੱਭਿਆ ਜਾਵੇ . ਰਸਾਇਨਿਕ ਖਾਦਾਂ ਦੇ ਅੰਧਾਧੁੰਦ ਪ੍ਰਯੋਗ ਨਾਲ ਜਿਥੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਖੇਤੀ ਦੀ ਲਾਗਤ ਵੀ ਵਧਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ , ਓਥੇ ਹੀ ਰਾਸਾਇਨਿਕ ਖਾਦਾਂ ਵਾਲੀ ਫ਼ਸਲ ਖਾਣ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਤੇ ਵੀ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਇਸ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਨਵਾਂ ਉਤਪਾਦ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਾਰਬਨਿਕ ਖਾਦ ਦੇ ਨਾਲ – ਨਾਲ ਰਾਕ ਫਾਸਫੇਟ ਦਾ ਬਰੀਕ ਪਿਸਿਆ ਚੂਰਣ ਵੀ ਮਿਲਿਆ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ਹੈ ਪ੍ਰੋਮ ( PROM ) .
ਪ੍ਰੋਮ ਕੀ ਹੈ
ਪ੍ਰੋਮ ( PROM ) ਖਾਦ , ਫਾਸਫੇਟ ਰਿਚ ਆਰਗੇਨਿਕ ਮੇਨੂੰਰ ( Phosphate Rich Organic Manure ) ਨਾਮ ਦਾ ਸ਼ਾਰਟ ਫਾਰਮ ਹੈ , ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵੱਖ ਵੱਖ ਫਾਸਫੋਰਸ ਭਰਪੂਰ ਕਾਰਬਨਿਕ ਪਦਾਰਥਾਂ ਜਿਵੇਂ ਗੋਬਰ ਖਾਦ , ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਰਹਿੰਦਖੂੰਦ , ਚੀਨੀ ਮਿਲ ਦਾ ਪ੍ਰੇਸ ਮਡ , ਜੂਸ ਉਦਯੋਗ ਦੀ ਰਹਿੰਦਖੂੰਦ ,ਕਈ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ ਖਲ ਪਦਾਰਥ ਆਦਿ ਨੂੰ ਰਾਕ ਫਾਸਫੇਟ ਦੇ ਬਰੀਕ ਕਣਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕੰਪੋਸਟਿਗਂ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਵੀ ਪ੍ਰੋਮ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖਾਦਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ ।
ਪ੍ਰੋਮ ਵਿੱਚ 3 ਤੱਤ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹੈ
ਫਾਸਫੋਰਸ – 10.4 ਫ਼ੀਸਦੀ , ਕਾਰਬਨ – 7.9 ਫ਼ੀਸਦੀ ਅਤੇ ਨਾਇਟਰੋਜਨ – 0.4 ਫ਼ੀਸਦੀ।
ਫਾਸਫੋਰਸ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਇੱਕ ਬੈਗ ਡੀਏਪੀ ਦੇ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ ਲੱਗਭੱਗ 4.5 ਬੈਗ ਪ੍ਰੋਮ ਦੇ ਲੱਗਦੇ ਹੈ ।
ਪ੍ਰੋਮ ਖਾਦ ਦੇ ਫਾਇਦੇ
ਪ੍ਰੋਮ ,ਡੀਏਪੀ ਦਾ ਬਦਲ ਹੈ ਜੋ ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ ਪੋਲਾ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਪੋਸ਼ਾਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਮਜੂਦਗੀ ਵੀ ਲੰਬੇ ਸਮੇ ਤੱਕ ਬਣਾਈ ਰੱਖਦਾ ਹੈ । ਪ੍ਰੋਮ ,ਫਾਸਫੋਰਸ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਪਹਿਲੀ ਫਸਲ ਦੇ ਬਾਅਦ ਲੱਗਣ ਵਾਲੀ ਦੂਜੀ ਫਸਲ ਵਿਚ ਵੀ ਉਸੇ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਨਾਲ ਬਣਾਏ ਰੱਖਦੀ ਹੈ ਭਾਵ ਦੂਸਰੀ ਫ਼ਸਲ ਵਿਚ ਵੀ ਫਾਸਫੋਰਸ ਦੀ ਕਮੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ । ਪ੍ਰੋਮ ਵਿੱਚ ਕਾਰਬਨਿਕ ਖਾਦ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਫਾਸਫੋਰਸ ਦੀ ਬਰਬਾਦੀ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਪ੍ਰੋਮ ਵਿੱਚ ਕਈ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਸੂਖਮ ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤ ਜਿਵੇਂ ਕੋਬਾਲਟ, ਤਾਂਬਾ ਅਤੇ ਜਿੰਕ ਵਰਗੇ ਤੱਤ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪ੍ਰੋਮ ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਅਤੇ ਸ਼ੋਰੇ ਵਾਲੀ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਡੀਏਪੀ ਅਜਿਹੀ ਭੂਮੀ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਨਹੀ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਪ੍ਰੋਮ ਖਾਦ ਬਹੁਤ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਨਰਮਦਾ ਤੇ ਬਾਬਾ ਰਾਮਦੇਵ ਦੀ ਪਤੰਜਲੀ ਵਲੋਂ ਵੀ 50 ਕਿੱਲੋ ਦੀ ਪੈਕਿੰਗ ਵਿਚ ਇਹ ਖਾਦ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ।
